Για τους περισσότερους το παιχνίδι είναι γνωστό και συνυφασμένο με την έννοια της διασκέδασης για τα παιδιά, καθώς τους προσφέρει ξένοιαστες στιγμές. Ωστόσο το παιχνίδι έχει πολύ πιο σημαντικό και σοβαρό ρόλο στην ομαλή ανάπτυξη και πνευματική εξέλιξη του παιδιού, καθώς του παρέχει πλήθος ερεθισμάτων τόσο για το σώμα όσο και για το μυαλό του. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός πως η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία σε μία κλινική μελέτη εξηγεί γιατί είναι σημαντικό τα παιδιά να παίζουν τόσο με τους δύο γονείς όσο και με συνομήλικους και πώς αυτή η αλληλεπίδραση αποτελεί το κλειδί για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, του σώματος αλλά και των κοινωνικών δεσμών. Η έρευνα τονίζει πως το παιχνίδι μπορεί να βελτιώσει τις ικανότητες του παιδιού να σχεδιάζει, να οργανώνει, να συνυπάρχει καθώς επίσης και το επίπεδο της συναισθηματικής νοημοσύνης του. Ένα παιχνίδι πράγματι μπορεί να βοηθήσει την ανάπτυξη του λεκτικού επιπέδου ενός παιδιού, τη μαθηματική του αντίληψη, τις κοινωνικές του δεξιότητες, ακόμη και τη διαχείριση του άγχους.
Ο ρόλος του παιχνιδιού και η επιρροή του στο μωρό μπορεί να ξεκινήσει από πολύ νωρίς, ακόμη και με το πρώτο γέλιο του. Έτσι, το πρώτο «παιχνίδι» όταν το μωρό γελάει είναι οι γονείς να του απαντήσουν με ένα χαμόγελο! Ακόμη και έτσι το μωρό εξασκεί την κριτική κοινωνικό-συναισθηματική του ικανότητα, καθώς κατανοεί πως μπορεί να τραβήξει την προσοχή των γονιών και την αγάπη τους κάθε φορά που το επιθυμεί, αρκεί να τους χαμογελάσει!
Το μωρό μαθαίνει μέσα από το παιχνίδι, το οποίο θα πρέπει να επιλέγεται πολύ προσεκτικά και με συγκεκριμένα κριτήρια. Κάθε παιχνίδι που επιλέγουν οι γονείς θα πρέπει να είναι σύμφωνο με την ηλικία του μωρού, καθώς απαιτούνται συγκεκριμένες προδιαγραφές όπως ο περιορισμός των οξειών επιφανειών και η ύπαρξη μικρών τμημάτων που αφαιρούνται. Ένα κριτήριο επιλογής παιχνιδιού είναι το χρώμα. Στα πρώτα στάδια ζωής η όραση του μωρού μπορεί να προσαρμοστεί καλύτερα στα βασικά χρώματα, όπως το κόκκινο, το πράσινο, το κίτρινο και το μπλε. Οι γονείς καλό είναι να επιλέγουν παιχνίδια με αντίθετα χρώματα, τα οποία θα τραβήξουν ακόμη περισσότερο το ενδιαφέρον του παιδιού για να τα εξερευνήσει ή ακόμη και παιχνίδια με καθρέφτες. Μία από τις αισθήσεις που επίσης αναπτύσσεται σημαντικά είναι η ακοή. Έτσι, κατά την αγορά των παιχνιδιών οι γονείς καλό είναι να επιλέγουν ένα παιχνίδι σύμφωνα με το θόρυβο που κάνουν, όπως μία κουδουνίστρα ή ένα μουσικό κουτί. Ταυτόχρονα και η αίσθηση της αφής είναι πολύ κρίσιμη, με επιλογή παιχνιδιών που έχουν διαφορετικές υφές σε κάθε επιφάνεια, ώστε να αποτελούν βασικό κίνητρο για εξερεύνηση. Ο «χρυσός» κανόνας της αγοράς ενός παιχνιδιού είναι να διεγείρει με όσο καλύτερο και περισσότερο τρόπο είναι εφικτό, τις αισθήσεις του μωρού.
Η ανάπτυξη της σκέψης του μωρού μπορεί να πραγματοποιείται ταχύτατα, σε κάθε περίπτωση όμως δεν συνίσταται η άσκηση πίεσης. Ένα παιχνίδι το οποίο για παράδειγμα είναι σχεδιασμένο για μεγαλύτερες ηλικίες δεν θα τραβήξει την προσοχή του μωρού, καθώς δεν θα μπορεί να κατανοήσει τη λειτουργία του, θα δυσκολευτεί και στο τέλος πιθανότατα να το εγκαταλείψει. Το ίδιο ισχύει βέβαια με ένα εύκολο για το μωρό παιχνίδι, αφού μπορεί να ασχοληθεί λίγο μαζί του στην αρχή και σύντομα να το βαρεθεί. Ένα συνηθισμένο θέμα συζήτησης κατά την επιλογή ενός παιχνιδιού είναι και αυτό του φύλου. Μετά την ηλικία των 2 ετών πράγματι τα παιδιά τείνουν να δείχνουν μία προτίμηση σε κάποια είδη παιχνιδιών, ανάλογα με το φύλο τους. Παρόλο αυτά οποιαδήποτε απόκλιση από τις συνηθισμένες επιλογές θεωρείται απόλυτα φυσιολογική.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω κριτήρια επιλογής ενός παιχνιδιού σίγουρα δημιουργείται η απορία «Ποιο παιχνίδι τελικά να επιλέξω». Μέχρι και την ηλικία των 2 ετών τα επιλεγόμενα παιχνίδια μπορεί να ποικίλουν ως εξής:
- Παζλ: ειδικά σχεδιασμένα ως προς τον αριθμό και το μέγεθος των κομματιών τα παζλ μπορούν να αποτελέσουν μια πολύ ωραία ευκαιρία για παιχνίδι. Ιδιαίτερα ένα παζλ το οποίο αντιστοιχεί σε σχήματα μπορεί να βοηθήσει το μωρό στην κατανόηση του τρόπου επίλυσης, ώστε να αντιστοιχίσει σωστά κάθε κομμάτι.
- Τουβλάκια: με τόσα διαφορετικά χρώματα σίγουρα αποτελούν ένα παιχνίδι εξερεύνησης για το μωρό. Ταυτόχρονα όσο περισσότερο παίζει μαζί τους τόσο καλύτερα μπορεί να βελτιώσει την ικανότητα συντονισμού χεριών και ματιών.
- Βιβλία: ένα βιβλίο με έντονα χρώματα, που μπορεί να είναι κατασκευασμένο από ύφασμα και να διαθέτει διαφορετικές υφές σε αρκετά σημεία του μπορεί να δώσει την ευκαιρία για πολλές ώρες απασχόλησης και παιχνιδιού. Το παιδί σταδιακά μυείται στη μαγεία και την αξία του βιβλίου, ενώ απολαμβάνει να ακούει τη γνώριμη φωνή των γονιών να του διαβάζουν μια ιστορία και ταυτόχρονα να παρακολουθεί τις αντίστοιχες εικόνες!
- Χρώματα και χαρτί: αποτελούν το τέλειο παιχνίδι για ανάπτυξη της δημιουργικής έκφρασης κάθε παιδιού! Μπορεί να πειραματιστεί με τα χρώματα, τα σχήματα και ταυτόχρονα να εξελίσσει τη φαντασία του.
Μετά την ηλικία των 2 ετών η ποικιλία των παιχνιδιών εμπλουτίζεται καθώς πλέον το παιδί αναπτύσσει ταχύτατα τις πνευματικές αλλά και τις κοινωνικές του δεξιότητες. Έτσι, πέραν των προαναφερθέντων ειδών η συλλογή με τα παιχνίδια μπορεί να περιλαμβάνει και τα εξής:
- Κύβοι – αντικείμενα που τοποθετούνται το ένα μέσα στο άλλο: το παιδί αρχίζει σταδιακά να κατανοεί βασικές αρχές όπως τον όγκο και τη διάταξη στο χώρο.
- Αντικείμενα που προάγουν το μιμητικό παιχνίδι: όπως για παράδειγμα ένα σετ κουζίνας που θα βοηθήσει στη μίμηση όλων όσων παρατηρεί από τους μεγάλους.
- Παιχνίδια εξωτερικού χώρου: όπως ένα κουβαδάκι και ένα φτυάρι, για να αρχίσει σταδιακά να κατανοεί το σημαντικό δεσμό με τη φύση και να διαμορφώνει οικολογική συνείδηση. Ταυτόχρονα εάν υπάρχει η δυνατότητα είναι πολύ σημαντικό το παιχνίδι στον κήπο μέσα από μία κούνια ή μία τσουλήθρα, καθώς αυτό βοηθά σημαντικά και στη σωματική άσκηση.
- Ποδήλατο: η πρώτη εκδοχή του τρίτροχου ποδηλάτου για αρχάριους μπορεί να αποτελέσει μία πολύ καλή ιδέα για παιχνίδι εκτός σπιτιού.
- Μουσικά όργανα
- Μπάλες, κούκλες, λούτρινα ζωάκια όλων των μεγεθών
- Πλαστικά δοχεία και ξύλινες κουτάλες: για το παιδί τα πάντα μπορούν να μετατραπούν σε παιχνίδι! Ακόμη και μέσα στο χώρο της κουζίνας η διασκέδαση μπορεί να κρύβεται σε μαγειρικά σκεύη που θα το βοηθήσουν να εξερευνήσει και ταυτόχρονα να μιμηθεί όσα παρατηρεί γύρω του.
Οι γονείς δεν θα πρέπει να ξεχνούν πόσο σημαντικό είναι για παιδί να περνούν χρόνο μαζί του! Παίζοντας μαζί με το παιδί, το ίδιο μόνο του θα τους κατευθύνει εκφράζοντας τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντά του, ενώ μπορούν να παρατηρούν την ταχύτατη εξέλιξη των ικανοτήτων του! Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί πόσο κρίσιμο είναι το παιδί να παραμείνει για όσο το δυνατό περισσότερο γίνεται, μακριά από οθόνες. Είναι σημαντικό πως τα πάντα μέσα στο σπίτι μπορούν να μετατραπούν σε παιχνίδι, χωρίς κόστος, ενώ ταυτόχρονα αποφεύγεται ο κίνδυνος της εξάρτησης του παιδιού τόσο από τις οθόνες όσο και γενικότερα από τα ψηφιακά μέσα.
Εάν σας άρεσε το παρόν άρθρο που διαβάσατε και βρήκατε ενδιαφέρον το περιεχόμενό του, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμη και βοηθητική η άποψή σας.