Πώς η επαφή με τις γάτες και τις αγελάδες προστατεύει τα παιδιά της επαρχίας από το άσθμα

Η εμφάνιση άσθματος και αλλεργιών λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις σήμερα, καθώς η συχνότητά τους κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών αυξήθηκε σημαντικά σε πληθυσμούς αστικών περιοχών. Στις μέρες μας, ένας σημαντικός αριθμός του πληθυσμού υποφέρει από αλλεργίες και άσθμα, με το 30% των παιδιών να εμφανίζουν συμπτώματα αυτών των παθήσεων. Εξαίρεση σε αυτό το ποσοστό, αποτελούν τα παιδιά που μεγαλώνουν σε αγροτικό περιβάλλον. Χαρακτηριστικά, ακόμη και μεταξύ παιδιών που ζουν στο ίδιο χωριό, εκείνα που ζουν σε φάρμα εμφανίζουν σημαντικά λιγότερες αλλεργίες και άσθμα, σε σύγκριση με συμμαθητές τους οι οποίοι όμως δεν ζουν σε κάποιο αγρόκτημα. Είναι γνωστό πως η επαφή των παιδιών που μεγαλώνουν σε ένα αγροτικό περιβάλλον με μικρόβια και μικροοργανισμούς, τα προστατεύει από το άσθμα και τις αλλεργίες, καθώς οι μικροοργανισμοί είναι περισσότεροι και μεγαλύτερης ποικιλότητας σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Αναλυτικότερα, ένα περιβάλλον όχι απολύτως υγιεινό και «αποστειρωμένο» έχει θετική επίδραση στην εξέλιξη και ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς ο οργανισμός μαθαίνει να μην αντιδρά σε αβλαβείς ουσίες, όπως στην περίπτωση των αλλεργιών.

Το στοιχείο που είναι εντυπωσιακό και προκαλεί ενδιαφέρον, είναι η πρόσφατη ανακάλυψη μιας ερευνητικής ομάδας Ανοσολογίας του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, πως ακόμη και μόρια μη μικροβιακής προέλευσης μπορούν να προστατεύουν τα παιδιά από το άσθμα. Πράγματι, οι ερευνητές εντόπισαν πως ένα σιαλικό οξύ που περιέχεται στα ζώα της φάρμας, έχει αντιφλεγμονώδη δράση έναντι λοιμώξεων των πνευμόνων. Η πρωτοποριακή αυτή ανακάλυψη αυτή ανοίγει νέους δρόμους στην πρόληψη και αντιμετώπιση των αλλεργιών.

Τα αγροτικά ζώα μπορούν να αποτελέσουν μέσο προστασίας έναντι των αλλεργιών, ακριβώς όπως και η επαφή με μικρόβια και μικροοργανισμούς. Η εκτροφή γατών και αγελάδων ακόμη και η κατανάλωση γάλακτος από αυτές, μπορεί να προστατεύσει από την εμφάνιση άσθματος. Ο ανοσολόγος Remo Frei, διευθυντής της επιστημονικής ομάδας του ελβετικού Ινστιτούτου Έρευνας για την Αλλεργία και το Άσθμα του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, σε συνεργασία με το Κέντρο Έρευνας για την Αλλεργία στο Davos και του Νοσοκομείου Παίδων στην Ανατολική Ελβετία στο St. Gallen δηλώνει: «Η όσο το δυνατόν πιο γρήγορη επαφή ενός παιδιού με τα ζώα και η κατανάλωση προϊόντων ζωικής προέλευσης φαίνεται να ευνοεί τη ρύθμιση των αντιφλεγμονωδών αποκρίσεων του ανοσοποιητικού συστήματος».

Στην έρευνα που διεξήγαγε η συγκεκριμένη ομάδα με το ερώτημα εάν σχετίζεται το άσθμα με την επαφή με τα ζώα, βρέθηκε πως στο μηχανισμό ρύθμισης εμπλέκεται μια ουσία μη μικροβιακής προέλευσης, ένα σιαλικό οξύ. Συγκεκριμένα, πρόκειται για το N-Glycolylneuraminic acid (Neu5Gc), ένα οξύ που εντοπίζεται στα περισσότερα σπονδυλωτά, όπως τα αγροτικά ζώα, αλλά απουσιάζει από τον άνθρωπο, εξαιτίας γονιδιακής μετάλλαξης. Έτσι, ο άνθρωπος μπορεί να απορροφήσει το οξύ αυτό και να το εντάξει στις γλυκοπρωτεΐνες του, είτε μέσω της επαφής του με τα ζώα, είτε καταναλώνοντας τροφές ζωικής προελεύσεως. Ο εντοπισμός του Neu5Gc διεγείρει μέσα στο ανθρώπινο σώμα την παραγωγή αντισωμάτων, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μέτρο για τον προσδιορισμό της επαφής με το συγκεκριμένο οξύ και συνεπώς με τα ζώα της φάρμας. Οι επιστήμονες μέτρησαν τη συγκέντρωση του αντισώματος στους ορούς παιδιών που συλλέχθηκαν στα πλαίσια δύο επιδημιολογικών μελετών (PARSIFAL και PASTURE), χρηματοδοτούμενες από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η σύγκριση της συγκέντρωσης του αντισώματος Neu5Gc σε πάνω από 1000 παιδιά σε σχέση με την εμφάνιση άσθματος, έδωσε ένα ξεκάθαρο αποτέλεσμα: «Τα παιδιά που ζουν σε αγρόκτημα είχαν πολύ μεγαλύτερη συγκέντρωση αντισωμάτων στο αίμα και ήταν τα παιδιά που υπέφεραν λιγότερο από άσθμα», όπως δήλωσε ο Frei. Η θετική επίδραση του σιαλικού οξέος Neu5Gc στο αναπνευστικό σύστημα επιβεβαιώθηκε και σε πειράματα με ζωικό μοντέλο ποντικών, κατά τη διάρκεια των οποίων η κατανάλωση τροφών στις οποίες περιέχονταν το Neu5Gc, βελτίωνε την αναπνευστική τους λειτουργία, μειώνοντας τα συμπτώματα του άσθματος.

Προκειμένου να γίνει αντιληπτός ο μηχανισμός δράσης του Neu5Gc στο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα και στο άσθμα, οι ερευνητές ανέλυσαν πλήθος κυτταρικών ομάδων του ανοσοποιητικού που εμπλέκονται στην αντιφλεγμονώδη απόκριση. Ένα σημείο που αξίζει να τονιστεί, είναι το γεγονός πως τόσο στα παιδιά όσο και στο ζωικό μοντέλο, η επαφή με το  Neu5Gc δεν μείωσε την ανοσοσφαιρίνη Ε, ένα αντίσωμα που εμπλέκεται στις αλλεργικές αντιδράσεις, αλλά ενεργοποίησε την παραγωγή αντιφλεγμονώδους απόκρισης. Ο Frei εξηγεί πως αυτό συνέβη μέσω της δράσης των ρυθμιστικών Τ-λεμφοκυττάρων, τα οποία βρέθηκαν αυξημένα και δρουν κατασταλτικά, παρεμποδίζοντας λανθασμένη απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος, με την έντονη αντιφλεγμονώδη δράση τους. Καταλήγοντας, τα αποτελέσματα αυτά ανοίγουν νέες προοπτικές για αποτελεσματική προστασία όλων των παιδιών από τις αλλεργίες και το άσθμα, μέσω της χρήσης του Neu5Gc.