Παιδίατρος

Dr Mαριαλένα Κυριακάκου, MD, PhD

Δευτερογενές και τριτογενές κάπνισμα: οι κίνδυνοι για το παιδί

Διανύοντας ήδη την πρώτη περίοδο εφαρμογής του νέου αντικαπνιστικού νόμου στην Ελλάδα, είναι καλό οι γονείς να γνωρίζουν όλους τους κινδύνους που ελλοχεύουν για το παιδί από τον καπνό του τσιγάρου. Ακόμη και στην περίπτωση που η οικογένεια απαγορεύει το κάπνισμα εντός του σπιτιού, οι κίνδυνοι από την εισπνοή του καπνού συνεχίζουν να υπάρχουν. Το δευτερογενές κάπνισμα, γνωστό και ως περιβαλλοντικό κάπνισμα, προκαλεί περίπου 3000 θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα και 10.000 θανάτους λόγω καρδιαγγειακών νόσων μη καπνιστών, ετησίως στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Πρόκειται για τον καπνό που εκπνέει ο καπνιστής και προέρχεται από την καύση όλων των προϊόντων καπνού, στον οποίο περιέχονται περίπου 4000 διαφορετικές χημικές ουσίες! Πολλές από τις ουσίες αυτές είναι επικίνδυνες, με 50 από αυτές να είναι ταυτοποιημένες ως καρκινογόνες. Οι ουσίες αυτές απελευθερώνονται στον αέρα και ενώνονται με μόρια του αέρα, όπως το όζον, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται νέες χημικές ενώσεις, οι νιτροζαμίνες, που εντάσσονται στην κατηγορία των καρκινογόνων ουσιών. Η αλήθεια είναι πως χιλιάδες παιδιά αναπνέουν τον δευτερογενή καπνό ακόμη και μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, κάθε φορά που αναπνέουν. Πράγματι το δευτερογενές κάπνισμα μπορεί να είναι εξαιρετικά επιβλαβές για την υγεία των παιδιών, καθ’όλη τη διάρκεια ανάπτυξης των πνευμόνων τους. Οι γονείς συχνά δεν συνειδητοποιούν πόσο εκτεθειμένα είναι τα παιδιά τους στο δευτερογενές κάπνισμα, καθώς ακόμη και στην περίπτωση που εκείνοι καπνίζουν εκτός σπιτιού τα παιδιά συνεχίζουν να εκτίθενται στο δευτερογενή καπνό και όλα τα χημικά που περιέχει.

Η Αμερικανική Παιδιατρική Ένωση σε έρευνες που έχει πραγματοποιήσει τεκμηριώνει πως ακόμη και το τριτογενές κάπνισμα είναι εξίσου επιβλαβές για τα παιδιά. Το τριτογενές κάπνισμα αναφέρεται στα ίχνη καπνού που παραμένουν στο χώρο, καθώς οι επιβλαβείς τοξίνες παραμένουν σε μέρη όπου λίγο πριν έχει καπνίσει κάποιος. Έτσι οι χημικές ουσίες του καπνού μπορούν να εντοπιστούν στους τοίχους μιας καφετέριας, στα καθίσματα του αυτοκινήτου, στις κουρτίνες, ακόμη και στα μαλλιά ενός παιδιού που έχει παραμείνει δίπλα σε έναν καπνιστή. Είναι χαρακτηριστικό πως οι βλαβερές αυτές ουσίες μπορούν να κολλήσουν ακόμη και σε ίχνη σκόνης επάνω σε έπιπλα και χαλιά.

Το δευτερογενές κάπνισμα είναι επιβλαβές και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για το έμβρυο καθώς μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες διαταραχές όπως: αποβολή, πρόωρος τοκετός, χαμηλό βάρος γέννησης, σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου καθώς και σε μαθησιακές διαταραχές. Σε κάθε περίπτωση οι πιθανότητες εμφάνισης των παραπάνω διαταραχών αυξάνονται στην περίπτωση που η μητέρα καπνίζει ή εκτίθεται στον καπνό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Η έκθεση ενός παιδιού στο δευτερογενές κάπνισμα μπορεί να το οδηγήσει σε μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης παθήσεων όπως: λοιμώξεις στα αυτιά, βήχα και αναπνευστικά προβλήματα όπως βρογχίτιδα. Την ίδια στιγμή τα παιδιά γονιών καπνιστών έχουν μεγαλύτερη δυσκολία να ξεπεράσουν ένα κρυολόγημα, με αποτέλεσμα να χάνουν περισσότερες μέρες λόγω απουσιών στο σχολείο. Το δευτερογενές κάπνισμα μπορεί επίσης να οδηγήσει σε βουλωμένη μύτη, πονοκέφαλο, πονόλαιμο και ερεθισμένα μάτια. Επιπλέον, ένα παιδί που πάσχει από άσθμα είναι ακόμη πιο ευάλωτο όταν εκτίθεται στο δευτερογενές κάπνισμα, καθώς μπορεί να αυξάνεται ο αριθμός των κρίσεων άσθματος ή ακόμη και η σοβαρότητά τους.

Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο που θα πρέπει να υπολογίζουν οι γονείς που επιλέγουν να καπνίζουν, είναι το κακό παράδειγμα που δίνουν στα παιδιά. Πράγματι τα παιδιά των καπνιστών, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να καπνίσουν στη ζωή τους. Επιπρόσθετα, το δευτερογενές κάπνισμα έχει και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών, καθώς επηρεάζει σημαντικά την ομαλή ανάπτυξη των πνευμόνων τους, οι οποίοι δεν θα φτάσουν ποτέ στο μέγιστο δυνατό δυναμικό τους. Ταυτόχρονα, έχουν σημαντικές επιπτώσεις ως προς τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου των πνευμόνων, καρδιαγγειακών παθήσεων ακόμη και την εκδήλωση καταρράκτη.

Δυστυχώς το δευτερογενές κάπνισμα είναι «παντού», καθώς τα παιδιά μπορούν να εκτεθούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό οι γονείς να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον μακριά από το δευτερογενές κάπνισμα, στο οποίο τα παιδιά δεν θα εκτίθενται στις βλαβερές χημικές ουσίες του καπνού. Προφανώς σε πρώτο στάδιο θα πρέπει οι ίδιοι να δώσουν το καλό παράδειγμα, διακόπτοντας το κάπνισμα. Άλλωστε ο καλύτερος τρόπος να περιοριστεί η έκθεση του παιδιού στο δευτερογενές και τριτογενές κάπνισμα είναι η απόλυτη διακοπή του. Θα πρέπει να απομακρύνουν γρήγορα τα παιδιά από χώρους στους οποίους το κάπνισμα επιτρέπεται και συνωστίζονται αρκετοί καπνιστές, ενώ θα πρέπει να είναι απόλυτα απαγορευμένο τόσο εντός της οικίας όσο και μέσα στο όχημα με το οποίο μετακινείται το παιδί. Το κάπνισμα σε ένα συγκεκριμένο χώρο του σπιτιού, ή δίπλα σε ανοιχτό παράθυρο δεν αποτελεί μέθοδο προφύλαξης του παιδιού.

Εάν σας άρεσε το παρόν άρθρο που διαβάσατε και βρήκατε ενδιαφέρον το περιεχόμενό του, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμη και βοηθητική η άποψή σας.

To Top ↑